Aircosystemen zijn niet meer weg te denken uit de auto. Het preventieve onderhoud aan het systeem laat soms te wensen over. Een niet-werkend systeem of nare luchtjes kunnen het gevolg zijn. Hoe vaak moet je het aircosysteem onderhouden? Waaruit bestaat een aircocontrole? En hoe zit het met R1234yf-aircomachines?

“Een slecht werkende airco is slecht voor de verkeersveiligheid. Met een aircosysteem voorkom je beslagen ruiten en zorg je in de zomer voor een aangename temperatuur”, zegt René van Arkel van Explora. “Een goed werkend systeem kan de temperatuur met ongeveer 10 graden laten dalen. Doet het systeem dat niet, dan is er onderhoud nodig”, zegt Arnold Vennink van Snap-on. Hoewel het aircosysteem een gesloten systeem is, verliest het koudemiddel. “Ook als het systeem langere tijd buiten bedrijf is. De afdichtingen van slangen en componenten in het gesloten leidingensysteem worden gewaarborgd door olie die zich als een soort film afzet aan de binnenzijde. Als de vullingsgraad van het koudemiddel daalt, wordt de compressor onvoldoende gesmeerd. Daardoor wordt hij thermisch hoger belast en gaat hij op termijn stuk”, zegt Toon Snoeren van Dometic Benelux.

Een nadeel is dat een airco geleidelijk slechter gaat werken, waardoor de klant het niet direct in de gaten heeft. Pas als het systeem het niet meer doet, en de compressor misschien al defect is, meldt hij zich. “Leg een klant dan maar eens uit dat de rekening zo gepeperd is”, zegt Snoeren. “Je kunt beter een aircocontrole voor een gering bedrag aanbieden tijdens een beurt. Want wie nu een beetje investeert, spaart later veel kosten. Wat betrouwbaar en langdurig moet functioneren, heeft onderhoud nodig!”

Minder koudemiddel

Een andere reden waarom de juiste hoeveelheid koudemiddel van belang is, is de totale inhoud. “Bij moderne systemen is de koudemiddelhoeveelheid dusdanig laag dat een kleine afname van koudemiddel eerder problemen veroorzaakt dan bij (oude) grotere systemen”, zegt Maurits Golüke van CBX Nederland. “Bij een gemiddeld verlies van 10 procent per jaar bereik je dus eerder de kritische grens”, vult Robin de Lange van Hella Benelux aan.

Bij hybride en elektrische voertuigen is airco-onderhoud extra belangrijk. Sandra Schuurmans van Unicorn legt uit waarom. “Bij steeds meer auto’s met elektrische aandrijving wordt het accupakket gekoeld door het aircosysteem. Als de airco het niet meer doet, voorkomt een veiligheidssysteem dat je de auto kunt starten. Wij adviseren daarom een hogere onderhoudsfrequentie bij hybride en elektrische auto’s.”

Onderhoudsfrequentie verschilt

De ene aircoservice is de andere niet. Sommige leveranciers adviseren een jaarlijkse aircocontrole, andere eens in de twee of vier jaar. “Elk jaar neemt de effectiviteit van het aircosysteem af. Wil de klant altijd een maximaal werkend systeem, dan is het aan te raden elk jaar een controle uit te laten voeren waarbij het systeem op lekkages wordt getest en met de juiste hoeveelheid koudemiddel wordt gevuld”, zegt Vennink. Van Arkel adviseert een jaarlijkse check, die vervolgens tot een servicebeurt kan leiden. Dat kan bijvoorbeeld in combinatie met de jaarlijkse APK. “Het contactmoment kun je aangrijpen om een korte check uit te voeren. Indien nodig kun je een dan een servicebeurt uitvoeren”, zegt Gert-Jan Evers van Rocar-Tech.

Koudemiddel, slijtage en filterdroger

Een aircocheck is een snelle controle van het aircosysteem “Koelt het daadwerkelijk voldoende? En is de druk goed? Dat kun je met manometers controleren”, zegt Wilco van Dijk van Stokvis Equipment. “Is de systeemwerking voldoende, dan hoef je niet jaarlijks te verversen. Maar doe het minimaal eens per twee jaar. Haal het systeem leeg en vul het opnieuw. Vergeet niet het interieurfilter te vervangen en de verdamper te reinigen.”

Snoeren gaat verder in op het airco-onderhoud: “Behalve de waarden van de hoge en lage druk en de uitblaastemperatuur uit de middenroosters kun je het in- en uitschakelpunt van de compressor controleren, indien dat van toepassing is. Controleer of de condensorventilator en het luchtverdelings- en recirculatiesysteem werken. Andere aandachtspunten zijn de aandrijfriemen en de condensor, kijk of je beschadigingen ziet. Waeco AirCon Service adviseert elke 48 maanden de filterdroger te vervangen.”

De temperaturen van verschillende aircocomponenten helpen de autotechnicus bij diagnosestellen aan het aircosysteem. Nissens levert airco-onderdelen en helpt autotechnici bij het opsporen van aircostoringen. Bij deze AMT zit een diagnoseposter die je kunt gebruiken, of je kijkt op www.amt.nl/3-2017 voor meer praktische diagnose-informatie van Nissens.

Welke apparatuur je gebruikt, is volgens Vennink afhankelijk van de technicus die ermee werkt: “De ene autotechnicus vindt een volautomatische machine fijn, de ander wil zelf alle touwtjes in handen hebben en neemt een eenvoudige machine.” Een voordeel van een automatisch programma is dat je een eerste indicatie van het aircosysteem krijgt. “Wordt de normale hoeveelheid koudemiddel teruggewonnen, en wordt de vacuümtest gedurende 30 minuten succesvol doorlopen? Dan kun je redelijkerwijs stellen dat het systeem goed werkt. Zit er minder koudemiddel in dan je zou verwachten? Dan moet je het systeem leeghalen en een druktest uitvoeren met een afperskit.”

Aircoservice verkopen

Een aircosysteem verliest koudemiddel en heeft dus regelmatig onderhoud nodig. Alleen dan kun je voldoende koeling garanderen. Uiteindelijk zal de klant voor de service moeten betalen. Belangrijk is dat je hem betrekt bij het onderhoud. “Een volautomatisch programma levert al voldoende informatie op zonder dat er veel inspanning tegenover staat. Met een geprint rapport kun je de klant de uitkomst van de aircocheck tonen. Is er iets aan de hand? Dan kun je meteen een vervolgafspraak maken om uitval te voorkomen”, zegt Molüke. “Je kunt de klant wijzen op de mogelijke kosten als je geen airco-onderhoud uitvoert. Vaak gaat de airco stuk als de klant in het buitenland op vakantie is. Dan kost het nog meer”, zegt Ronald Mulder van Airco Tool Tec.

Klanten informeren kan persoonlijk of via marketingmaterialen zoals nieuwsbrieven, flyers en posters. “Promoot aircoservice actief. Laat klanten voorbeelden zien van defecte of vervuilde componenten en licht het nut en de noodzaak toe”, adviseert De Lange. Explora en OskampAmtech bieden het concept Airco Service Partners aan. Van Arkel legt uit wat dat inhoudt. “Het bevat alles voor de aircoservice, inclusief machine en toebehoren, training, drie jaar onderhoud en een marketingpakket dat bestaat uit folders, een vlag, muurbord, stickers en advertentieopmaak. Je betaalt 36 maanden een maandtarief, daarna is het volledige pakket je eigendom.”