Er wordt veel gesproken over de prijs van koudemiddelen. De prijs van R134a steeg in een jaar tijd van een euro of acht per kilo naar royaal over de dertig euro, terwijl de prijs van R1234yf juist sterk daalt. Nog niet zo lang geleden kostte dat € 180,- per kg, inmiddels nog zo’n € 120. Wat is er aan de hand?
Lees verder
De oorzaak van die prijsontwikkelingen is de nieuwe Europese F-gassen-regulering. Die EU 517/2014 regelgeving gaat over fluorgassen die een broeikaseffect hebben als ze vrijkomen.
Die Global Warming Potential of GWP wordt uitgedrukt in CO2e, ofwel CO2-equivalent. Het GWP van R134a bedraagt 1430 maal dat van CO2 en dat van R1234yf viermaal. Dat laatste is uitstekend want sinds 2017 mag het koudemiddel in een nieuwe auto een GWP hebben van maximaal 150.
Producenten en importeurs van F-gassen hebben een CO2-equivalent quotum. Van een sterkbroeikasgas als R134a kunnen ze daardoor steeds minder maken, terwijl een heel zwak broeikasgas als R1234yf geen last heeft van die quota.
CO2e quota
Om het effect op de aardse broeikas door F-gassen zo snel mogelijk af te bouwen, beperkt die EU 517/2014 regelgeving de hoeveelheid F-gassen die in de EU geproduceerd en geïmporteerd mogen worden. Dat werkt met quota die zijn opgelegd aan de producenten en importeurs van F-gassen.
Daarbij is hun totale productie en import op 100 % CO2-equivalent gesteld. Voor de duidelijkheid: de productie van 1 kg R134a staat voor 1430 kg CO2e. Dus stel dat een (heel klein) producent(je) heeft een quotum van 14.300 kg CO2e, dan mag hij 10 kg R134a maken. Maar als gezegd heeft R1234yf een CO2e van 4, dus met datzelfde quotum zou hij ook 14.300/4 = 3.575 kg R1234yf kunnen maken.
Bij invoering van die quota in 2015 werden ze op 100 % van de 2009-2012-productie gesteld, met daarbovenop nog wat uitzonderingen. Dat deed dus geen pijn. Producenten konden dezelfde hoeveelheid F-gassen produceren als wat ze in 2014 deden. Maar in 2016 en 2017 gingen de quota terug naar 93 %. Dit jaar zelfs al naar 63 %, en in 2021 mogen fabrikanten nog maar 45% van hun oorspronkelijke CO2-equivalent aan F-gassen produceren.
Die daling gaat sneller dan de daling van de vraag naar R134a. Al die miljoenen auto’s met zo’n ‘oude’ R134a-installatie rijden immers nog jaren en jaren rond. Kortom er ontstaat een tekort aan R134a. En dat merk je aan de prijs.
Ombouw naar R1234yf?
Aan het rekensommetje zagen we dat fabrikanten gemakkelijk binnen hun quota kunnen blijven als ze minder R134a en meer R1234yf produceren. Immers 10 kg R134a heeft dezelfde CO2e als 3.557 kg R1234yf. Dus terwijl R134a steeds duurder wordt, wordt R1234yf steeds goedkoper. De verwachting is dan ook dat kiloprijs van R134a binnen drie jaar boven die van R1234yf zal liggen.
Je zou denken dat ombouw van R134a-installatie naar R1234yf dan interessant wordt. Omdat de eigenschappen van die gassen sterk overeenkomen komt zo’n ombouw feitelijk neer op aanpassing van de aansluitnippels. Behalve financieel voordeel voor de klant en vulling van de werkplaats levert zo’n ombouw ook milieuwinst op.
Een win-win-winsituatie dus. Maar helaas, blijkbaar ziet Europa dat (voorlopig nog) anders. EU richtlijn 2006/40/EG schrijft autofabrikanten namelijk voor aan te geven welk koudemiddel in de airco-installatie zit.
Is dat R1234yf en wordt de installatie gevuld met R134a dan is de typegoedkeuring voor het voertuig niet langer geldig. Dat is begrijpelijk, maar het vervelende is dat het omgekeerde ook geldt. Staat er R134a in de typegoedkeuring dan mag er geen R1234yf in.
Slimmerikjes
Hoogste tijd dus voor aanpassing van die richtlijn. Zeker ook omdat die niet alleen het milieu in de weg zit, maar ook de veiligheid. Ga maar na, als een kilo R134a over een jaar of drie € 120,- kost, zijn er altijd slimmerikjes die zoeken naar mogelijkheden om goedkopere aircoservice te bieden. Dat kan bijvoorbeeld met propaan of met isobutaan. Een aircovulling daarmee kost bijna niets en de airco werkt er prima op. Maar het zijn wel brandstoffen… Dus wat gebeurt er als de installatie gaat lekken, of nog erger, bij een aanrijding?
In het digitaal magazine van AMT 3 lees je (p.46-47) wat diverse equipmentleveranciers adviseren om bij het R1234yf-aircoserviceapparaat een gasidentifier te gebruiken. Een goed advies. Maar ook bij service aan R134a-installaties mag die niet meer ontbreken. Vervuiling van je R134a met campinggas is immers wel het laatste wat je wilt.
Meer over R134a en R1234yf
De invloed op de aardse broeikas van airco-installaties in auto’s wordt in de toekomst zeer sterk verminderd. Voorlopig echter rijden er nog miljoenen auto’s rond met een R134a-installatie. Daarom is het niet vreemd dat er eisen worden gesteld aan professionals die met R134a werken:
“Het valt onder de zogenoemde F-gassenverordening. Voor het werken aan installaties die minder dan 3 kg koudemiddel bevatten, zoals in personenauto’s, is het TMA-diploma verplicht. AMT gaat op training in het Bosch-trainingscenter in Barneveld, diploma behaald!
Het nieuwe R1234yf-koudemiddel laten ontsnappen is kostbaar. Het oude R134a laten ontsnappen wordt ook steeds kostbaarder. Maar welk effect heeft dat eigenlijk op de aardse broeikas?
En hoe groot is het effect van al het ontsnappende R134a van alle Nederlandse personenauto’s bij elkaar? AMT pakt de rekenmachine en zoekt het uit.
