Lees verder
De werking van een mobiele airco berust op de energie die een gas kan afgeven bij de faseovergang van gas naar vloeistof en weer kan opnemen bij de faseovergang van vloeistof naar gas. Dat is allemaal een kwestie van de juiste druk van het juiste koelgas in het gesloten airconditioningsysteem.
De hoeveelheid koudemiddel in het systeem luistert heel nauw: “Vroeger zat er 700 g koudemiddel in een aircosysteem, tegenwoordig is dat vaak nog maar 500 g. Dat geeft minder milieuschade als het systeem lek raakt, maar je hebt ook minder te vacumeren en te vullen”, aldus Frans Verwegen van Airco Frans.
En dat betekent dat het tegenwoordig nog nauwkeuriger komt. Daarnaast is het belangrijk dat het smeermiddel, dat bij het vacumeren verloren gaat, met exact de juiste hoeveelheid wordt aangevuld.
Hoe herken je kwaliteit?
Hoogwaardige apparatuur, die precies weegt, de drukken exact weergeeft, nauwkeurig vult en waarvan de koppelingen gemakkelijk en lekdicht afsluiten, is dus cruciaal.
“Wij doen reparatie en onderhoud aan 26 merken aircovulmachines”, legt Frans uit. Van buiten zien ze er verschillend uit, van binnen lijken ze vaak erg op elkaar. “In feite is het een compressor, een vacuümpomp, een printplaat, een tank en een paar weegschalen."
"De snelkoppelingen zijn meestal van Parker, dat zijn de beste. Veel fabrikanten gebruiken die, net als de kleppenblokken. Die zijn vaak ook van Parker."
"Het formaat van de warmtewisselaar/olieafscheider is belangrijk. Als die te klein is, loopt de olie vaak over in de compressor. Die gaat dan kapot. Dat is duur, zeker als die er in gesoldeerd is. Dat is meer werk dan bij een compressor die erin geschroefd zit."
"Verder is de grootte van de vacuümpomp belangrijk. Een te kleine pomp heeft meer tijd nodig om het systeem goed te vacumeren. De meeste pompen zuigen 100 l/min af. Sommige pompen vacumeren met 170 liter per minuut, maar dat heeft geen zin. Het gasvolume moet toch door een kleine diameter slang heen. Vacumeren is een kwestie van tijd, niet van geweld.”
Eens per jaar onderhoud aan de airco vulmachine
Een aircoservicemachine heeft best een zwaar leven: “Een garagebedrijf is niet bepaald een steriele omgeving, er hangt nog wel eens wat vuil in de lucht.
Daarnaast zitten er vaak slijtagedeeltjes van de aircopomp in de leidingen van een airconditioningsysteem. Die komen dus ook in de leidingen van de aircoservicemachine, zo komen die vuildeeltjes ook in de kleppenblokken.
In principe moet zo’n machine daarom eenmaal per jaar een servicebeurt krijgen, maar dat geldt niet altijd. Het hangt uiteraard ook af van het gebruik. Op de nieuwste machines zitten tegenwoordig servicetellers, dan kun je zien hoeveel draaiuren de machine gemaakt heeft. Deze machines geven vaak zelf aan wanneer er (minimaal) onderhoud nodig is.”
De inhoud van onderhoud
Het onderhoud aan een aircoservicemachine omvat een aantal controlepunten: “Het belangrijkste is de weegschaal voor de tank met het koudemiddel. Als die afwijkt, vul je te veel of te weinig. Dan werkt de airco niet goed en als je teveel vult, kost het je ook meer geld.
Ook de weegschaal voor het UV-middel en de olie moet gekalibreerd worden. Als je een systeem leegzuigt, kan er olie meekomen met het koudemiddel. Het is belangrijk dat je dezelfde hoeveelheid olie weer aanvult.
Verder controleren we het systeem en de servicekoppelingen op lekkage en controleren we het kleppenblok op vervuiling. Lekkende kleppen worden vervangen. Sommige servicemonteurs rekken de veertjes op de kleppen op, maar dat is geen duurzame oplossing.
Dan kijken we nog naar de conditie van de serviceslangen. Die drogen uit door het koudemiddel. Soms hebben ze op de uitlaat gelegen, of tegen de ventilator. Er zijn dan vaak happen uit. Als dat zo is, of als er scheurtjes in zitten, dan keuren we ze af met oog op de veiligheid.”
Vacumeren is een kwestie van tijd, niet van geweld
Software van een airco machine
De servicebeurt van een aircomachine gaat nog een stuk verder: ook de olie uit de vacuümpomp wordt ververst en het olieniveau van de compressor gepeild, er wordt gecheckt of de manometers de juiste druk aangeven en of de servicekraantjes niet lekken.
Ook de druksensor wordt ingeregeld. Soms worden de wieltjes vervangen door oliebestendige wielen, als de oude zijn aangetast. Ook wordt gekeken of de ventilatoren werken en schoon zijn.
“Deze machines werken vaak in een vuile omgeving. Je ziet vaak dat de ventilatoren stoffig zijn of dat het verdamperblok dicht zit met stof. Ook de printplaten zitten vaak vol met stof, vooral bij spuiterijen. Stof geeft kruipstromen en die kosten je uiteindelijk de printplaat”, vertelt Frans, die bij aflevering en service van een machine nog een stapje verder gaat.
“We stellen ook de software opnieuw in. Fabrikanten maken een machine die op de hele wereld wordt verkocht, maar wij hebben een ander klimaat dan Saoedi-Arabië. Wij stellen de software op ons klimaat af, zodat we zeker weten dat we geen problemen krijgen.
In totaal zijn we een uur tot anderhalf uur bezig met een machineservicebeurt. Als een monteur het sneller kan, dan heeft hij het niet goed gedaan.”
Afblazen
Natuurlijk zijn er zaken die een automonteur zelf kan doen om zijn aircoservicemachine in topconditie te houden: “Je kunt de vacuümpompolie eens per jaar vervangen. Je kunt een vacuümtest zonder auto uitvoeren om te kijken of het apparaat zijn druk houdt.
Verder zou je ’s ochtends bij aanvang moeten controleren of de tankdruk van de koude machine past bij de omgevingstemperatuur. Is die te hoog, dan is er niet-condenseerbaar gas aanwezig. Dat kan lucht zijn, dat via de koppelingen is binnen gekomen, of formeergas of stikstof dat bij een lektest is gebruikt.
Dat gas moet je via de ontluchtingsklep aflaten totdat de druk klopt. Sommige apparaten doen dat automatisch, maar daar heb ik een hekel aan, die blazen te veel af. Je moet een marge houden. Als 5 bar bij 20 °C normaal is, laat dan 7 bar in de tank zitten, anders ben je koudemiddel aan het verdampen. Bij een iets hogere druk vul je de auto ook gemakkelijker.”
Stof geeft kruipstromen en die kosten je uiteindelijk de printplaat
Lekstoppers
De garagist die zich liever op auto’s concentreert dan op het onderhoud van de apparatuur, kan bij Airco Frans een onderhoudscontract afsluiten. “Dan komen we eenmaal per jaar langs voor een onderhoudsbeurt en betaal je achteraf. Daarna heb je een heel jaar garantie, gaat de machine kapot, dan krijg je van ons een leenmachine”, legt Frans uit.
“Als er iets kapot gaat, is het meestal een printplaat, de compressor of de vacuümpomp. Een enkele keer is het een verstopping die door lekstoppers wordt veroorzaakt. Dat zou bij goed onderhoud en de juiste lekstoppers niet moeten voorkomen.
Wij geven levenslang garantie op het gebruik van lekstoppers, mits je de lekstopper gebruikt die wij zelf verkopen. Al moet ik zeggen dat we geen grote voorstander van lekstoppers zijn. In het lagedruksysteem werkt het goed, in het hogedruksysteem minder.
Lekkages kun je zoeken met stikstof of met het nieuwe formeergas. Dat bestaat voor 95 procent uit stikstof (N2) en voor 5 procent uit waterstof (H2). Natuurlijk moet je wel de snuffelaar gebruiken die bij dat lekgas hoort. En als hij afgaat in de buurt van de accu, bedenk dan dat die ook waterstof produceert…”
